Toen John van Hal van de “Science Fiction & Fantasy Boekenclub” aan Nimisa auteur Joost Uitdehaag vroeg of hij een column wilde schrijven, wist Joost het onderwerp eigenlijk al meteen: indie uitgeverijen in Nederland. Voor wie nieuwsgierig is naar dat speciale boek van eigen bodem…
Er wordt veel lekkers geschreven
Waarom is het toch dat de zelfgebakken taart van een vriend zoveel beter smaakt dan die van de grote keten bij het station? En waarom brouwt de microbrouwerij om de hoek zoveel lekkerder dan een fabriek met enorme ketels? Het filosofische antwoord is, dat alles waar met passie en toewijding aan wordt gewerkt, beter, smaakvoller en unieker is. En zo is het precies met de kleine uitgeverijen van Nederlandstalige fantasy en science fiction.
En net zoals de kleine bakkers en brouwerijen hebben de indieschrijvers in Nederland een opgave om hun lezers te vinden temidden van de grote platforms. Dus toen John van Hal vroeg of ik een column wilde schrijven, wist ik het onderwerp eigenlijk al meteen: indie uitgeverijen in Nederland. Voor wie nieuwsgierig is naar dat speciale boek van eigen bodem.
Er wordt veel lekkers geschreven in Nederland en Vlaanderen, met een unieke inslag die je nergens anders vindt. Werelden waarin het water altijd dreigt. Het heeft zelfs een eigen SF-genre opgeleverd: ziltpunk. Werelden met karakters die zich ervan bewust dat hun bestaan kwetsbaar is, vermorzeld kan worden door grootmachten waar ze niet bijhoren. Waar religie en ideologie nooit ver weg zijn, en een tegenmacht voor handel en geld zijn. Werelden dus met veel grijstinten tussen goed en kwaad, en waar een diepgevoelde wens waart tot verbondenheid met elkaar. Afijn, dat is wat er bij mij opborrelt als ik denk aan Nederlandstalige SF&F. Probeer het eens. Wie weet resoneert het.
Wat leuk is: je kunt deze uitgevers allemaal ontmoeten op festivals, waar de auteurs vaak zelf aanwezig zijn in de stands. Je kunt ze vragen om te signeren, voor jezelf, of voor een mooi, persoonlijk cadeau. Voor wie het niet kent, dan heb ik het over evenementen als Elfia, Castlefest, Elftopia, Fantastic Reads, FACTS, Fantasticon, Dutch Comicon, Fantasy Fest, Historisch Zoetermeer, Magie van het Zuiden, en nog veel meer. Kijk uit naar een straatje of tent vol kramen met fantasy en SF en aarzel niet om even te kletsen met de Nederlandse George R.R. Martin of Brandon Sanderson die daar staat te staren. Het is nog niet zo lang geleden dat je Thomas Olde Heuvelt in zo’n kraam kon aantreffen.
Afijn, over wie heb ik het dan? Hieronder een lijst van Nederlands indie-uitgeverijen waarvan ik weet dat ze serieus met Nederlandse SF&F en aanverwanten bezig zijn. Niet compleet natuurlijk, en de auteurs al helemaal niet, maar alsnog een oprechte poging…
Allereerst mijn eigen lieveling: Nimisa Publishing House. Een uitgeefcoöperatie, waar de auteurs de baas zijn en waar dus de liefde regeert. Het thuis van o.a. Marieke Frankema, Mark van Dijk, Rik Raven en Atalanta Nèhmoura met hun prachtige fantasyromans en -bundels. Auteurs kunnen zich aansluiten door lid te worden van het collectief.
Een van de grootste fantasy en SF indie-uitgeverijen is Zilverspoor (met Zilverbron als imprint). Veel fantasy en veel jong talent, maar ook gelauwerde auteurs, zoals Kim ten Tusscher, Cocky van Dijk, Anaïd Haen en Django Mathijsen. Vaak met een grote kraam op festivals.
Godijn. Het thuis van o.a. Garvin Pouw en Elly Godijn. Geeft niet alleen prachtige fantasy en young adult uit, maar organiseert ook veel events zoals boeklanceringen, schrijfwedstrijden en schrijfretraites.
Macc publiceert Nederlandse fantasy, horror en SF. Bekende Macc auteurs zijn o.a. Johan Klein Haneveld en Tais Teng. Macc publiceert ook prachtige verhalenbundels, onder andere de klimaatbundels Voorbij de Storm en Welkom in de Broeikaswereld.
Edge.Zero is het meest bekend van de jaarlijkse overkoepelende schrijfwedstrijd met dezelfde naam. Hun website staat vol met geweldige verhalen van prijswinnaars. Mike Jansen en Peter Kaptein horen hier thuis. Elk jaar brengt Edge.Zero een ‘in de polder’ verhalenbundel uit waarin gevestigd en aanstormend talent zich laat gelden.
Stichting Fantastische Vertellingen. Veel diepzinnige SF &F romans, van auteurs die een lange geschiedenis in het genre hebben. Zeer lezenswaardig is het tijdschrift Fantastische Vertellingen, en het illustere jaarboek Ganymedes, samengesteld door Remco Meisner en Paul van Leeuwenkamp, waarin elke Nederlandstalige genreschrijver hoopt ooit opgenomen te worden.
De Boekenvos. Publiceert vooral korte werken in de fantasy, science-fiction, horror, cosy-mystery en feelgood. LGBTQIA+, neurodivergence en ethniciteit spelen een prominente rol. Met o.a. Femke de Vos. Hele mooie uitgaves.
Celtica Publishing. Al jaren een vaste waarde op fantasyfestivals met een aantal mooie series, zoals die van Patty van Delft. Rianne Lampers en Bianca Mastenbroek horen hier ook thuis.
Quasis. Hoge kwaliteit horror, fantasy en science fiction van o.a. Jasper en Petra Polane, Anthonie Holslag en Pen Stewart. Daarnaast uitgeverij van een van de bekendste, langlopende Nederlandstalige SF-series: De Zwijgende Aarde.
Dutch Venture Publishing. Young adultboeken, middle grade, romantiek/feelgood, new adult/dark romance en graphic novels. Met o.a. Jen Minkman, Cathinca van Sprundel en Tamara Geraeds.
Poespa productions. Een Vlaamse uitgeverij met een prachtige website die zich richt op fantastische verhalen uit o.a. Gent. Bekende namen zijn o.a. Finn Audenaert, Guido Eekhaut en Frank Roger.
Zoals gezegd, veel om te ontdekken. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de eenmansuitgeverijen. Drie wil ik er toch opnoemen: de fantasy noir schrijfster Sophia Drenth. Patrick Berkhofs Dizary wereld. En de unieke historische fantasy van F.P.G. Camerman.
Oh jee, wat is er veel. Voor iedereen die denkt ‘Hee, dat klinkt interessant’ probeer vooral uit, want er zitten pareltjes tussen. Voor je het weet gaat er een ‘fantastische’ wereld voor je open. Veel leesplezier bij deze lokale zwerftocht.